1-دلیل اصلی حواس پرتی خود را پیدا کنید:
نداشتن تمرکز و انگیزه، یک مشکل پیچیده است که می تواند دلایل فراوانی داشته باشد. ممکن است به خود قبولانده باشید که پرداختن به این حجم از دروس، از توانایی شما خارج است. گاهی نیز درس نخواندن، راهی است برای افراد تا علیه معلم یا والدین خود عصیان کنند. شاید هم فکر می کنید که مطالب دروس خسته کننده است یا آن قدر حجم دروس زیاد است که نمی دانید از کجا شروع کنید و بالاخره امکان دارد که شما منتظر آن زمان خاص و مناسب برای شروع درس خواندن باشید. فهمیدن دلیل اصلی نداشتن انگیزه و به تعویق انداختن درس خواندن، اولین قدم برای ایجاد انگیزه است. زمانی را صرف تفکر در این مورد کنید. انجام این کار به شما اجازه خواهد داد که بفهميد کدام یک از موارد زیر می تواند به شما کمک كند تا براى ايجاد انگيزه بيشتر از آن بهره ببريد.
2- مطالب را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید:
یکی از دلایل اصلی نداشتن انگیزه و فرار از درس، این است که حجم مطالب درسی به نظر بسیار زیاد می آید. به همین خاطر، بهتر است که مطالب را به بخش های کوچکتری تقسیم کنید و برنامه ریزی هم کنید که در هر روز مقدار مشخصی از این بخشه ای کوچک تر را مطالعه کنید؛ بنابراین، شما دیگر یک دفعه با حجم بالايي از مطالب درسی مواجه نخواهید بود، بلکه یک مجموعه از بخش های کوچک تر و با مدیریت آسان تر را مقابل خود خواهید داشت. این بخش های کوچک تر، بسته به حجم مطالب درسی، می تواند شامل تنها چند صفحه یا چند بخش از مطالب درسی تان یا حتی چندین بخش مختلف از دروس متفاوت باشد.
3- به خود پاداش دهید:
هر بار که مطالب تقسیم بندی شده را طبق برنامه تان مطالعه کردید، مدت زمان کوتاهی را به عنوان پاداش و استراحت برای خود در نظر بگیرید. این زمان را می توانید به انجام بازی مورد علاقه خود، قدم زدنی کوتاه یا حتی به شنیدن موسیقی اختصاص دهید. بخش پاداش دهی به خودتان، نقش بسزايى را در تکنیک تقسیم بندی دروس به بخش های کوچک تر ایفا می کند.
4- یک قاعده درسی برای خود ایجاد کنید. ما مخلوقات عادات هایمان هستیم:
اگر ایجاد انگیزه درس خواندن، برای شما یک چالش است، ایجاد یک قاعده کلی می تواند به شما در این زمینه کمک کند. عادت ها، بسیار قدرتمند هستند و به محض اینکه یک قاعده درسی در شما ایجاد شود، خارج شدن از این قاعده و فرار از آن ، نسبت به قبل برایتان بسیار مشکل تر خواهد شد. برای ایجاد یک قاعده درسی، اولین قدم، بنیان گذاشتن یک برنامه درسی منسجم است. به یاد داشته باشید که عادت ها، یک شبه به وجود نمی آیند و تحقیقات نشان داده است که حداقل حدود ۲۰ روز طول می کشد تا کاری تبدیل به عادت شود؛ پس برای اینکه درس خواندن را به یک عادت تبدیل کنید، باید برای آن، وقت و انرژی صرف کنید.
5- دلیل این که چرا می‌خواهید نمرات بالا و نتایج خوبی را کسب کنید، برای خود مشخص کنید:
یکی از راه های ایجاد انگیزه، شفاف کردن دلایل درس خواندن و گرفتن نمرات خوب برای خودتان است. فهرستی از دلایل خود را برای رسیدن به موفقیت های درسی تان تهیه کنید. از جمله دلایل شما می تواند موارد زیر باشد: من می خواهم با درس خواندن پیشرفت کنم. می خواهم به دانشگاه خوبی وارد شوم. می خواهم در رشته مورد علاقه خودم درس بخوانم. می خواهم شغل مورد علاقه خود را در آینده داشته باشم. می خواهم برای خود و خانواده ام در آینده درآمد خوبی داشته باشم. می خواهم به خودم ثابت کنم که آنچه را که می خواهم، می توانم به دست آورم. می خواهم در آینده، هیچ گونه پشیمانی در زندگی ام نداشته باشم. فهرست خود را تهیه کنید و آن را روی میز تان قرار دهید، و هرگاه احساس کردید که در حال از دست دادن انگیزه خود هستید، به این فهرست مراجعه کنید و آن را یک بار دیگر بخوانید.
6- برای سازمان‌دهی به مطالب، از ترسیم نقشه ذهنی استفاده کنید:
بسیاری از مواقع توصیه می شود که برای خلاصه كردن مطالب، از تهيه فهرست خطی استفاده شود، ولی گاهی اوقات ایجاد نقشه ذهنی برای درس خواندن، از خلاصه كردن مطالب به صورت فهرست خطى هم مؤثرتر است؛ زیرا نقشه های ذهنی، با ساختار شعاعی که دارند و خطوطی که برای خلاصه مطالب در آنها به کار برده می شود، به خوبی آنچه را که در مغز شما در مورد یک موضوع خاص اتفاق می افتد، ترسیم می کنند. انجام این کار، به خاطر سپردن یک موضوع را برای شما بسیار آسان تر می کند و دسترسی به خلاصه مطالبی را که پیش از این مطالعه کرده اید و می خواهيد دوباره به آن مراجعه کنید، نیز آسان خواهد کرد.
7-یک موضوع خسته کننده را به موضوعی جذاب تبدیل کنید:
اگر خسته کننده بودن برخی از مطالب درسی، شما را از درس خواندن باز می دارد، باید بدانید که هیچ موضوع خسته کننده ای وجود ندارد و تنها ذهن های ماست که گاهی رغبت به پرداختن به موضوعی را ندارد. یکی از راه های جذاب کردن مطالب، ایجاد سؤال های متفاوت از داخل متن و پاسخ دادن به آن هاست. انجام این كار، در ايجاد ارتباط با موضوع، به شما کمک فراوانى میکند.
8- به جای حفظ کردن مطالب، آنها را درک کنید:
یکی از راه هاى مؤثر درس خواندن، درک موضوع و مطلب است تا آن که بخواهید بدون فهمیدن مطلب، آن را حفظ کنید. به طور کلی، هرچه سال های بیشتری را در مدرسه گذرانده باشید، مهارت ایجاد ارتباط بین دروس و موضوعات متفاوت، در شما افزایش مى‌يابد. درک و فهم مطالب به شما کمک می کند تا آسان تر به نتیجه گیری نهایی دست پیدا کنید، و از آنجایی که درک مطالب، بسیار لذت بخش تر از حفظ کردن آنهاست، نه تنها مؤثر است، بلکه انگیزه شما را نیز افزایش خواهد داد.
9-بخش‌هایی را که به خوبی درک نکرده‌اید، پیدا کنید:
با توضیح دادن مطالب برای دوستان یا اعضای خانواده خود، چه به صورت رسمی و چه دوستانه، مطالعات خود را در مورد موضوع عمیق تر کنید. با انجام این كار، بخش هایی را که به خوبی درک نکرده اید، پیدا خواهید کرد. به قول آلبرت انیشتین »اگر نتوانيد موضوعی را به صورت ساده توضیح دهید، پس آن را به خوبى درک نکرده اید.«
10- با ایجاد فواصلی کوتاه درس بخوانید:
تحقیقات نشان داده است هنگامی که ما با ایجاد فواصل کوتاه درس می خوانیم، آن را بهتر یاد خواهیم گرفت. به این روش یادگیری، یادگیری با ایجاد فاصله میگویند. حافظه ما از طریق ارتباط بین نورون ها شکل می گیرد. برای اینکه این مطالب به خوبی در ذهن ما جای گیرند، نورون ها باید برای مدتی دست نخورده باقی بمانند. برای همین هم ما با ایجاد فواصل کوتاه بین مطالب، می توانیم این زمان را به نورون ها بدهیم تا مطالعات تازه را در خود حفظ کنند؛ پس ابتدا مطلبی را که می خواهید مطالعه کنید، انتخاب کنید، زمانی مشخص را به آن اختصاص دهید و با تمام شدن زمان تعیین شده، دست از مطالعه بردارید، چند دقیقه استراحت کنید و دوباره مطالعه را از سر بگیرید.
11- از خودتان انتظار نداشته باشید که همواره و در همه حال، انگیزه در شما وجود داشته باشد:
ممکن است عجیب به نظر برسد، ولی یکی از روش هایی که می توان با استفاده از آن، انگیزه را در خود حفظ کرد، این است که از خودمان انتظار نداشته باشیم که همیشه و در همه حال، انگیزه قوی در ما وجود داشته باشد. واقعیت این است که هیچ کسی نیست که همیشه و در همه حال، در خود احساس انگیزه را داشته باشد؛ پس همواره منتظر نباشید که احساس قوی انگیزه در شما زنده باشد تا کارتان را آغاز کنید. باید قبول کنید که برخی از مواقع این حس را نخواهید داشت. به همین دلیل است که ايجاد یک قاعده درسی و تبدیل آن به عادت، نیاز دارید.
12- مغزتان را تمرین دهید:
برای ایجاد انگیزه درس خواندن در خود، شما نیاز دارید که مغزتان را تمرین دهید. مغزتان را یک عضله در نظر بگيريد؛ بنابراین، تلاش برای افزایش توانایی تان در تمرکز، همانند تمرینات یک قهرمان دو میدانی است و همه چیز بستگی به تداوم تمرینات شما و پیشرفت تدریجی تان دارد. مدام مغز خود را تمرین دهید؛ حتی زمانی که در حال درس خواندن نیستید. این کار را می توانید با حل معما، جدول، انجام بازی های فکری و خواندن مقالات علمی دنبال کنید. هر چه راه هایی را که برای تمرین دادن مغزتان استفاده می کنید، متنوع تر باشد، مغز شما قوى‌تر و انعطاف پذیرتر خواهد شد. درست مانند تمرینات فیزیکی، مغزتان نیز نیاز به استراحت و بازسازی خود دارد؛ پس حداقل به ۸ ساعت خواب احتیاج دارید، و حتی براى برخی از دانش آموزان ۹ تا ۱۰ ساعت خواب شبانه لازم است. تغذیه مغزتان نیز بخش مهم دیگری از تمرین دادن آن است؛ پس با تغذیه درست و دریافت کافی اسیدهای چرب، عملکرد مغز خود را افزایش دهید.
13-زمان خود را مدیریت کنید:
تنظیم برنامه درسـی مناسب، نشان دهندۀ نوعـی تعهد اسـت که بـه ایجـاد انگیزه در شـما کمـک می کنـد. بـرای هـر مبحثـی، فهرسـتی از مطالبـی را کـه بایـد بخوانید، تهیـه کنیـد. یـک جـدول زمانـی درسـت کنیـد و سـاعاتی از روز را، کـه قـرار اسـت بـه مطالعـه اختصـاص دهیـد، در آن مشـخص کـرده و سـعی کنیـد کـه سـاعات مطالعه تـان در روزهـای متفـاوت، یکسـان باشـد تـا برنامـه درسـی خـود را راحت تـر بتوانیـد بـه خاطـر بسـپارید و به آن عمـل کنیـد. در انتهـای هفتـه، جدول برنامه ریـزی درسـی خود را مـرور کنید، و اگـر احسـاس می کنیـد کـه از برنامه خود عقـب هسـتید، سـعی کنیـد کـه سـاعات بيشـترى را بـراى مطالعـه بـه برنامـه خود اضافـه کنید.
14- همراه با گروه درس بخوانید:
بسیاری از دانش آموزان با درس خواندن ً در گروه انگیزه پیدا می کنند. البته قطعا بسیار مهم است که گروه مناسبی را برای درس خواندن خود انتخاب کنید؛ گروهی که دارای افرادی متمرکز و منظم است. توصیه می شود که اعضای گروه درسی شما بیش از چهار نفر نباشد؛ زیرا تعداد زیاد افراد در گروه، موجب حواس پرتی می شود. هنگام درس خواندن در گروه، تعهد بیشتری در شما ایجاد شده و می توانید از یادداشت های یکدیگر استفاده کرده و يادداشت هاى خود را تكميل كنيد تا از روی یادداشت های درسی کامل تر و بهتری مطالعه کنید. هر فرد در گروه، نقطه ضعف ها و نقاط قوت متفاوتی دارد. شما می توانید در بالا بردن توانایی های خود از نقاط قوت یکدیگر کمک بگیرید.
15- برای استراحت و آرامش خود برنامه ریزی کنید:
وقتی شما روی درس خواندن برای امتحاناتی که نزدیک است، تمرکز می کنید، فراموش کردن زمانى براى استراحت، به راحتی اتفاق میافتد. به یاد داشته باشید، همان طور که قبال گفته شد، برای حفظ مطالب در ذهن، نیاز به ایجاد فواصل کوتاهی در زمان مطالعه دارید. در کل، برای یادگیری بهتر و کاهش استرس، نیاز به برنامه ریزی زمان برای استراحت دارید.
16- به طور منظم ورزش کنید:
هنگامی که در حال آماده سازی خود برای یک امتحان مهم هستید، احتمال این که تحرک تان کاهش یابد، بسیار زیاد است. تا جایی که می توانید، سعی کنید که حداقل روزانه ۲۰ تا ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی داشته باشید. فعالیت بدنى منظم، درس خواندن را مؤثرتر و انگیزه شما را بیشتر خواهد کرد. فعالیت های هوازی، مانند: شنا، پیاده روی و دویدن، به انتقال اکسیژن، خون و مواد مغذی به مغز کمک می کند و تمرکز شما را افزایش می دهد. تحقیقات جدید نشان داده است که ورزش های سبک، بلافاصله بعد از مطالعه، به یادآوری و به خاطر سپردن بهتر مطالب، کمک فراوانى می کند.
17- خود را در حالی تجسم کنید که کار را باموفقیت به انجام رسانده اید:
اگر برای انجام کاری دچار مشکل شده اید، خود را در حالی تجسم کنید که آن کار را با موفقیت به انجام رسانده اید. روانشناسان ورزشی، به قدرت تجسم سازی، به عنوان تکنیکی برای انجام اهداف سخت، تأکید فراوان دارند. هنگامی که شما مدام خود را تجسم می کنید که کاری را با موفقیت به انجام رسانده اید، انجام این کار در واقعیت آسان تر خواهد شد؛ پس روزانه چند دقیقه را به تجسم سازی خود در موفقیت به انجام رساندن کارهای سختی که در ذهن دارید، اختصاص دهید.
18- به خود یادآوری کنید که این شرایط تا ابد ادامه نخواهد داشت:
درس خواندن برای امتحانات، دوی ماراتنی بدون خط پایان به نظر می آید، ولی هر امتحانی روزی تمام خواهد شد. این موضوع را، به خصوص زمان هایی که انگیزه خود را از دست می دهید، به خودتان یادآوری کنید. انجام این کار به شما کمک می کند که روی نوری که انتهای تونل وجود دارد، تمرکز کنید.
19- بیشتر روی پروسه درس خواندن تمرکز کنید، تا نتایج آن:
فکر کردن به نتیجه نهایی از همان ابتدا، درس خواندن را مشکل تر می کند. روی پروسه درس خواندن تمرکز کنید و هر روز، به خاطر تکمیل مطالبی که برای آن روز برنامه ریزی کرده اید، خود را تشویق کنید. تمرکز کنید، کمتر از تلفن همراه خود استفاده کنید و عادات درس خواندن را در خود ایجاد کنید. با انجام درست نتایج نهایی پروسه درس خواندن، قطعا خوبی را نیز کسب خواهید کرد.
20-خود را از عواملی که موجب حواس پرتی شما می شود، خلاص کنید:
امروزه تعداد بی شماری از دانش آموزان، به خاطر استفاده از تلفن همراه، دچار حواس پرتی می شوند. فهرستی از تمام عواملی که موجب از بین رفتن تمرکز شما هنگام درس خواندن می شود، تهیه کنید و تمام تلاش خود را بکنید تا تک تک آنها را از دور و بر خود حذف کنید. به عنوان مثال می توانید اینترنت خود را، جز مواقعی که کلاس آنلاین دارید یا قرار است از دبیر خود سؤال کنید، قطع کنید. تلفن همراه خود را نیز جز مواقع لازم که کلاس دارید، در حالت پرواز قرار دهید. تمام بازی های داخل موبایل یا کامپیوتر خود را حذف کنید. پیغام های گروه های دوستی خود را روی حالت بی صدا تنظیم کنید. در نهایت، برای ایجاد انگیزه در خود، سعى كنيد که نکات توصيه شده را به کار برید و زمان و دروس خود را مدیریت کنید تا بتوانید ذهن خود را به بهترین شکل بکار گیرید و مطمئن باشيد که به زودی از آن دسته دانش آموزانی خواهید شد که می توانند به خوبى روی هدفشان تمرکز کرده و انگیزه درس خواندن را در خود تقویت کنند.